طـــومـــار

[و من مُردم]
بعد از یک دوره بلند مبارزه درونی، ناراحتی کبد امانم نداده و مرده‌ام. ساعت دوازده شب، دقیقا وقتی چهار رقم ساعت صفر میشود، من در بیمارستان نمازی شیراز، تمام میکنم.
نه با تشریفات خاص که در عین بیچارگی، پشت یک ماشین معمولی می‌آورندم تهران.
تهران- بهشت زهرا- ده صبح، اسمم می‌رود روی نمایشگرها. و این اولین بار است که جایی اسمم هست و خودم حضور ندارم که اسمم را بخوانم.(و باید عادت کنم که از این به بعد خیلی چیزها اتفاق می‌افتد که-وقوعشان در نسبت با من- برای اولین بار است) روی سطح چرخدار غسال خانه چرخ میخورم و می‌آیم میرسم به دست کسی که در تمام زندگی از هم متنفر بودیم. او سرآمد همه عزاداران ایستاده و اولین دست را به سوی جنازه‌ام دراز میکند. دست می‌اندازم که بگیرم بکشمش کنار. اما توانایی گرفتنش را ندارم. از دستم لیز میخورد. در میرود. او می‌رود برای شناسایی. چه انتخاب حیران کننده‌ای! او بهتر از همه من را میشناسد. خودم- خود جنازه‌ام- را سنگین میکنم که او نتواند بلندم کند. از پسش برنیاید. اما کسانی از نزدیک ترین‌هایم به او کمک میدهند. کمک برای چه؟ کمک میدهند که ببرد مرا چالم کند.

چند روز قبل از مرگ، نشسته‌ام به تصور کردن دنیای بدون خودم. اتاق بدون خودم. کفشهایم بدون خودم. لباسهایم بدون خودم. همه‌شان را تصور میکنم که کسی برده و صاحبشان شده. مثل همه چیزهایی که پیش از مرگ از دست من در رفتند و مال کس دیگری شدند. علی رغم تصور، چشهایم از همیشه بازتر است. همه را خیلی خوب میبینم.(خیال از واقعیت واضح‌تر باید باشد طبعا). لباس‌هایم را میبینم که به تن دیگری چه برازنده است. کارهایی که من انجام میدادم را، دیگری، چه زیباتر و کامل‌تر از من انجام میدهد. حتی اعضای بدنم در بدن دیگران چه بهتر کار میکنند. بهتر میبینند. بهتر گوش میکنند. بهتر تصفیه میکنند. اما قلب من تنها چیزیست که بی من، هرگز چیزی را، آنگونه که با من، دوست ندارد. و بی من، هرگز برای چیزی بهتر از آن زمان که با من، نمی‌تپد. آن کسانی که من دوستشان داشته‌ام را هیچ کس، آنگونه که من، دوست نخواهد داشت. و من اگر هیچ چیز از خود برای دنیا باقی نگذاشته باشم، می‌توانم ادعا کنم که حداقل یک قلب از خودم به یادگار گذاشته‌ام. 
می‌آورندم توی سالن. نوبت من است. حاج آقا ردیف اول، باقی پشت سرش، می‌ایستند به نماز. چندتایی صادقانه دل به کار میدهند و باقی از سر رفع تکلیف زیر لب چیزی میگویند که خودشان هم فهمش را ندارند. و عجیب اینکه میبینم آن که سالها دوست من بوده از خواندن چند کلمه هم برای من دریغ میکند و شاید زیر لب به جای آیه، دارد من را فحش میدهد. فحش میدهد که یک روز وسط هفته وقتش را گرفته‌ام و از کاسبی‌اش انداخته‌ام. که کاش میگذاشتم یک وقت مناسب میمردم. که مردم چک دارند آخر. حالیت نیست؟ مردم اجاره خانه دارند. آیا یک روز تعطیل بهتر نبود؟
چند روز مانده که بمیرم، وصیت میکنم که:" برای من خیلی به زحمت نیفتید. تمنا میکنم که به زحمت نیفتید. چرا؟ چرا باید خودتان را بکشید برای من؟ من در تمام لحظات عمرم تلاش کردم که کسی برای من به زحمت نیفتد. من اگر دهان بستم و دردم را به کسی نگفتم تنها برای این بود که کسی به زحمت نیفتد. من آمده بودم که باری از روی دوش بردارم و اگر احساس میکردم که خودم باری روی دوش خواهم شد، هرجا که بود، پا پس میکشیدم. فکر نکنید من آدم ناامیدی بودم. نبودم. این درست است که از خیلی چیزها و خیلی کسان سیر شده بودم اما من امید داشتم. من به این بازی، عشق می‌ورزیدم و اهل بازی بودم. من خنده را دوست داشتم. و دوست داشتم که بسازم. و تا آنجا که میشد تلاش کردم و حالا قضاوت با شما" و تلاش میکنم که اینها را چند بار با صدای خوب و رسا بلند بخوانم که غلط نداشته نداشته باشد و جایی، برایشان پنهان میکنم.
نمازشان را خوانده‌اند و دور من که خوابیده‌ام جمع میشوند و میبینم که گریه می‌کنند. مادرم، خواهرم، برادرم و پدرم را میبینم که هرکدام یک گوشه جنازه افتاده‌اند و به غایت اشک می‌ریزند. چندتایی خاله و عمه هم هستند که این وسط یک های هایی میکنند. همین‌ها را که میبینم دلم گرم می‌شود. خیالم راحت می‌شود که این چندتا لااقل از رفتن من ناراحتند. که برای این چندتا لااقل هنوز اهمیت دارد بود و نبودم. و چند لحظه بعد که چشمم به مادرم میفتد خوشحالی توی گلویم گیر میکند.
چند روز مانده که بمیرم، نشسته‌ام خاطراتم را مرور میکنم، عکس‌های دوران زندگی را نگاه میکنم و برای خودم گریه میکنم. و قطعا این اولین بار نیست که یک نفر نشسته پیش از مرگ، برای مردن خودش اشک میریزد، اما از معدود دفعات است. حساب میکنم میبینم که چه کسی از مرگ من ناراحت خواهد شد و تسبیح میاندازم. به آن علامت یک سوم نمیرسم. و خیلی خوشبینانه به یک پنجمش هم نمیرسم. نگاه میکنم که در چه غربتی خواهم مرد. بعد میبینم در زندگی مگر برایم چه بوده که در مرگ برایم باشد؟ توقع زیادی است. مینشینم حساب میکنم در نبودم چه چیزی از دنیا کم خواهد شد. به نتیجه نمی‌رسم. بعد مثل اینها که بالای سر جنازه روضه خوانی میکنند، برای خودم شروع میکنم به خواندن. که من چقدر زندگی را دوست داشت. من چقدر اهل امید بود. من چقدر آرزو داشت. و من که میخواست بچه بیاورد. و من که همیشه میخواست سنگر چیزهای خوب را حفظ کند. و من که میخواست چیزی به دنیا اضافه کند. و من که میخواست خیلی کارها بکند. پس چه شد؟ هیچ. هیچ کار نتوانست بکند. باخت.
هر مرد که دوست داشته داستان مرگش یک داستان قهرمانانه باشد، جان کندن در تخت بیمارستان برایش یک شکست بزرگ است. و من نیز یکی از شکست خوردگانم. من دوست داشتم در یک درگیری، بعد از این که آدم بدها را میکشم، کار خودم را تمام کنم و بمیرم. اما خب نمیشود. دست نمیدهد. حتی خودکشی!

من مرده‌ام و مانده‌ام با یک جهان پیش رو که مثل یک اتاق تاریک، درش را به رویم گشوده. و یک جهان پشت سر که حالا که از آن گذشته‌ام و تمام شده، مثل تمام سفرها بعد از تمام شدن و مثل تمام معشوقه‌ها بعد از گذشتن، جذاب‌تر و زیباتر شده. که مثلا پشیمانم کند برای از دست دادنش. که حسرتش را بخورم. من پشیمان میشوم؟
و من چرا همواره در طول زندگی مرگ را این همه نزدیک به خود حس میکنم؟
از آن روز تولدی که نام ناراحتی فلان به گوشم میخورد و به فکرم فرومیبرد، هر مرگی که با ناراحتی فلان اتفاق میفتد، خنجری میشود برقلبم. هی مینشینم حساب و کتاب مرگ میکنم. دیوانه‌ای مگر؟ زندگی کن.
تن من رفته زیر خاک و دور و بر قبرم پر است از آدمهایی با لباسهای مشکی که دارند حساب و کتاب میکنند که چطور و از چه راهی زودتر به رستوران می‌رسند. و بعد از خوردن غذا، وقتی دارند دانه‌های برنج را از لای دندانهایشان در می‌آورند، با هم از کیفیت کباب و برنج صحبت میکنند. و حتما می‌روند به پدرم میگویند که این یکی آقازاده را زودتر زنش بده. و بعد از هم میپرسند چرا مراسم ختم را آخر هفته نینداختند؟
تا یک هفته بعد از مرگ، هرروز کسانی می‌آیند بالای سر قبر گریه میکنند و میروند. بعد از هفت روز، یکی دو نفر هفته‌ای یک بار می‌آیند و میروند. و همزمان پنج شش نفر ساعتهایی از روز یاد من میفتند و گریه میکنند و به تدریج سعی می‌کنند چیزهایی که من را یادشان می‌اندازد، از جلوی چشم دور کنند. و تا یک سال اگر مسیرشان بیفتد، به قبرم سر میزنند. و بعد از چهل روز پیش خودشان میگویند که خوب شد رفت و اگر اسم من بیاید، حتما یاد چیز خاصی نمیفتند. اما یکسال بعد وقتی که مراسم یادبودی از من در حال برگزاری‌ست، کسان نزدیکم یادشان میفتد که یکسال شد. و میفهمند که چه زود گذشته و پیش خودشان میگویند، عمر ما یکسال گذشت و به این بهانه یاد چیزهای دیگر میفتند و بحث میکنند که یکسال پیش مثلا سکه چه قیمتی داشته و حالا چه قیمتی. اما یک تن که یکسال پیش توی این شهر قدم برمیداشت و سنگینی‌اش را به تن آسفالت‌ها تحمیل میکرد و نام و فامیل خاص و شماره ملی بخصوص داشت را کسی یادش هست؟
من مرده‌ام و درد را دیگر احساس نمیکنم. و دیگر دلم از دیدن کودکی با کفش های پاره و شکم گرسنه نمیسوزد. دیگر روزمرگی تمام شده و فکر این که کی باید بیدار شوم، چقدر پول دربیاورم، چقدر پول بدهم، کی بروم و کی بیایم، ذهنم را مشغول نمیکند. و همه این ها را گذاشته و رفته‌ام.

چند سال بعد، در یک نیمروز پایئزی شماره موبایلم میفتد روی گوشی یکی از اطرافیانم. شوکه میشود. اما گوشی را که برمیدارد، من نیستم. کس دیگری است. کار دیگری دارد. صدایش صدای من نیست. شرکت مخابراتی، شماره‌ای که مختص من بوده را واگذار کرده. شماره ملی‌ای که من داشتم حتما چند سال بعد نشانگر یک نفر دیگر خواهد بود. حتی ترکیب نام و فامیل من هم بعدتر یک نفر دیگر را برایشان مجسم میکند. و چندین سال بعد، وقتی که دیگر هیچ اثری از جسم من نمانده، در قبر را باز میکنند و جنازه‌ای دیگر آنجا خاک میشود.

دبیرستانی که بودم، احساس ترومن بودن میکردم. آن موقع البته ترومن را نمیشناختم و ترومن شو را هم ندیده بودم. اما همینطوری خیلی خودجوش، احساس میکردم وقتی که مدرسه هستم یک دوربینی دارد لحظه به لحظه زندگی مرا فیلم میگیرد و هم زمان در مدرسه دخترانه آن طرف خیابان- که خیلی هم دخترهای خوبی داشت-، پخش میکند. برای همین سعی میکردم خیلی مبادی آداب رفتار کنم. همیشه پیراهن اتوکشیده و مرتب میپوشیدم و از هرگونه جلف بازی دبیرستانی دوری میکردم. چون میزم، میز اول کلاس و کنار پنجره بود، احساس میکردم نمایی که الان آنها دارند میبینند نمای نیم رخ است. و چون نیم رخ معمولا چیزی برای مشاهده ندارد، سعی میکردم بیشتر رخ بدهم به دوربین تا شایسته‌تر جلوه کنم. ژست‌هایم را همیشه طوری انتخاب میکردم که خیلی دوربین دوست باشد. هیچوقت خودکارم را توی دهنم نمیکردم. و گاهی که میخواستم این تصویر خشک و استخوان قورت داده را بشکنم، پای چپم را می‌آوردم بالا میگذاشتم روی نیمکت، شبیه هنرپیشه‌های قبل انقلابی پرطرفدار. 
اگرکارم گیر چیزی بود و مشکلی داشت سعی میکردم جوری قضیه را جمع کنم که جلوی دوربین‌ها کتک نخورم. همیشه بعد از زنگ، آخرین نفری بودم که از کلاس بیرون میرفتم. چون به هرحال دوست نداشتم خودم را خیلی خسته از درس نشان بدهم. و خب میدانید که جنتلمن‌ها اینطور مواقع هیچوقت شتاب نمیکنند و عموما خونسردیشان را حفظ میکنند و جو زده نمیشوند. در شیطنت‌ها سهیم نمیشوند و برای شاشیدن، لب پنجره نمی‌ایستند. اتفاقا سعی میکنند کسانی که در حال شاشیدن هستند را نصیحت کنند. که خانم‌های محترمی دارند همین لحظه تو را میبینند. هرچند که آنها گوش نکنند و کسخلش کنند. اما جنتلمن‌ها همیشه کار خودشان را میکنند.
دوست داشتم پایان هر روز را با یک تصویر خوب تمام کنم. گاهی می‌آمدم می‌ایستادم لب پنجره دستی توی موهایم میکردم و نگاهم را پرت میکردم به آسمان. گاهی کیفم را میگذاشتم زیر چانه‌ام و چهره متفکرهای غمگین را به خودم میگرفتم که فکر میکردم خیلی دخترکش است و حداقل سی و شش-هفت درصد دخترها اینطوری اغوا میشوند و می‌آیند دم مدرسه منتظرم می‌ایستند. اما خب ظاهرا دخترها در آن سن و سال فهم اینطور ژست‌ها را نداشتند. و هیچ‌وقت دم مدرسه نیامدند. یا حالا رویشان نمیشد. یا اینکه زمان‌بندی‌ تعطیلی‌مان اشکال داشت. که به هرحال نشد. و خب من فکر میکنم چون دوربین‌ها فقط به کلاس درس دسترسی داشتند، آنها هیچوقت فوتبال بازی کردن من را ندیدند که دلشان برود. آنها از شوتهای سرکش خبر نداشتند و کسی نبود از تو سر توپهایم برایشان بگوید. حیف که بودجه آن شبکه محدود بود و یک دوربین بیشتر نمیتوانست به من اختصاص دهد وگرنه شاید زندگی خارج از کلاس درس خیلی جذاب‌تر و کشنده‌تر بود.

آدامس توی دهانم را سوار زبان میکنم و از این طرف به سرعت میبرم آنور میگیرمش زیر دندان و با تمام قدرت میکوبم توی سر و صورتش. صدای تلق و تلوقش در می‌‌آید. حرکت را تندتر میکنم. از طرف خالی فکم صدای ترسناکی بلند میشود. انگار فکم میخواهد از جا در بیاید. اما نمیترسم. روند صعودی ادامه دارد و آدامس را تندتر و تندتر زیر دندان فشار میدهم. دوست دارم با مشت بزنم فک خودم را بترکانم. دست میکنم توی ریشم و یکی را میکشم بیرون. آخ. کنده میشود. نگاهش میکنم. می‌اندازم و میروم سراغ بعدی. بعدی. دوست دارم همینطور همه ریش‌هایم را بکنم. دوست دارم اصلا همه ریش‌های بلند عالم مال من باشد و همه را همزمان از روی صورتم بکنم و بیاندازم. بلند میشوم به راه رفتن. راه رفتن سریع و بی‌هدف. دست می‌اندازم کشوی میزم را باز میکنم، و مطابق حدسم خالی است. خالی خالی. این لحظه‌ایست که باید چیزی بخورم. خیلی باید بخورم. معده‌ام درد گرفته. مطمئن نیستم البته معده باشد. جایی‌ست حوالی شکم. دل، روده، معده. 
دور و اطرافم خالی است و احساس میکنم اگر در مزرعه هویج بودم، ظرف چند دقیقه همه را میجویدم و میرسیدم به آخر. هرچه بود را میخوردم، هرچقدر که بود. ریش اما دارم. دست میکنم توی ریشم و میکشم بیرون. با کناره مشتم چند تا میکوبم به دیوار و دندانم را روی لبم میکشم. که پاره میشود و خون می‌آید میریزد توی دهانم. میخورم. خونم را میخورم. خون خونم را دارد میخورد. من خونم را میخورم. یک چیزی به سرم میخورد. یعنی سرم به یک چیزی میخورد و میخوابم زیر لوستر. در محاصره مبل و صندلی‌ها، روی سرامیک از حال میروم. خواب میبینم افتاده‌ام توی مزارع هویج. تخته گاز میروم تا ته. بیدار که میشوم، میبینم فکم افتاده. توی بیمارستانم. فکم را برداشته‌اند گذاشته‌اند توی یک قوطی شیشه‌ای، زیر دستگاه.
آقا فکم را بدهید. فکم را لازم دارم. من بدون فک که نمیتوانم زندگی کنم. من با این فک پول درمی‌آورم آقا. آقا فکم را بدهید. من با این فک داد میزنم و کاسبی میکنم. فکم را بدهید لطفا. آقا، میشود شما با دکتر صحبت کنی فک من را بدهد؟ من بدون فک نمیتوانم کاسبی کنم. آقا، میشنوید چه میگویم؟ شما فقط به من نگاه میکنید. خدایی نکرده، نکند گوشتان...آقا، زن و بچه‌ام فک میخواهند. یعنی نان میخواهند. زن و بچه نان میخواهد آقا. فک میخواهد. اگر قول بدهم دیگر با این فک آدم نفروشم چه؟ میشود فکم را بدهید؟ آقا، غلط کردم ! زن و بچه... میشنوید؟

دولا که شدم احساس کردم بوی خون می‌آید. دوباره دولا شدم دماغم را چسباندم به فرش. همان بو بود. گفتم کدام بی ملاحظه‌ای بوده که خونش را ریخته روی فرش. آدم میکشید، لااقل خونش روی زمین نریزد. رفتم آن طرف‌تر، همین سوال را از کسی پرسیدم. آنجا هم که دولا شدم باز بوی خون می‌آمد. رفتم سمت روشویی. توی دماغم را شستم. کامل شستم. با حوله خشک کردم. بوی خون اما اینبار بی اینکه دولا شوم آمد. هرجای خانه که میرفتم بوی خون می‌آمد. احساس میکردم یک گله را کشته‌اند خونش را ریخته‌اند اینجا. یک گله از هرچی. رفتم اتاق خودم. رفتم بیرون. رفتم مترو. سرکار. همه جا بوی خون بود. فهمیدم بوی خون از خود من است. کمی دقیق‌ که شدم دیدم بوی خون دقیقا از وقتی شروع شده که سمت چپ سرم هم درد گرفته. 
سرم به جایی نخورده بود. چیزی هم توی سرم کوبیده نشده بود. اما کماکان بوی خون می‌آمد. اینور آنور. این کس، آن کس. بالا پایین. شرق غرب. پرس و جو. پرسه. دکتر. نوار. تشخیص. هیچ هیچ. 
بوی گه خون مدتها با من می‌آمد. همه جا. انگار که دائم الحیض باشم. اما عادتم نمیشد. کماکان اذیت میکرد. گفتند یک کسی هست که میتواند کارت را درست کند. فلان جا. فلان روستا. نوک قله قاف. رفتیم نوک قله قاف. دستش را گرفت به دماغم. گفت فین کن. گفتیم برو بابا اینکار را که دو هزار بار کرده‌ایم تاحالا. گفتند این فرق دارد، فین کن. گفتم بی‌ادبی است. گفت محکم فین کن. محکم فین کردم. اتفاقی نیفتاد. گفتم دیدی. آن طرف دماغم را گرفت گفت حالا فین کن. محکم فین کردم. بو از دماغم مثل یک شی پرت شد بیرون. رفت. تمام شد. سرم سبک شد. سبک شدم. یارو دستمالش را گرفت پیچید انداخت توی کیسه فریزر داد دستمان. گفت ببرید خاکش کنید. 
بردیم خاکش کنیم دستمال را که باز کردیم، لای دستمال جسم بود. یک جسم کامل. در ابعاد طبیعی. یک جسم آشنا. احساس میکردم هرروز دیده‌امش. هی تصاویر مختلف از لحظات مختلف و شکل‌های مختلف از طرف می‌آمد توی ذهنم. هزار عکس، ده هزار عکس. اما یادم نیامد. صدهزار عکس هم می‌آمد فایده نداشت. خاکش کردیم. بو رفت. رفت توی خاک. خاک بوی خون گرفت. بوی گه خون.

یکهو میگیرم پانزده ساعت میخوابم. بی‌قرص. بی هیچ چیز. همینطوری. بعد احساس میکنم به عالم و آدم بدهکارم. دلم میسوزد برای طلب کارانم. دوست دارم بردارم بروم یکی چند میلیون به حسابشان بریزم. به حساب پدر مادرم بیشتر. چند میلیارد مثلا. بعد میبینم ندارم. حالم بد میشود. از تشک و رختخوابم خجالت میکشم که این همه خوابیده ام. انگار توى خواب شاشیده باشم. ازشان معذرت خواهى میکنم. زمستان که بخارى روشن است از شعله هاى بخارى هم خجالت میکشم. از گاز مصرفى ام شرمنده ام. دوست دارم گریه کنم. میزنم توی خیابان، میروم ولیعصر بالا، باغ فردوس. همینطوری که دارم توی خیابان راه میروم فکر میکنم حیف این کفشها که دارند توی پای من مصرف میشوند، از بین میروند. احساس میکنم لیاقت این کفشها را ندارم. با پول خودم خریده‌ام‌ها. سالهاست دستم توی جیب خودم است. اما احساس میکنم من لیاقت این چیزها را ندارم. من برای چی باید زنده باشم این کفش و لباسها را بپوشم. برای همین کمتر از ماشین استفاده میکنم. سه هفته یکبار سوار میشوم یک ذره جلو عقب میروم که لاستیک‌هاش فاسد نشود. باطری نخوابد. بعد به همه میگویم من عاشق متروام. عاشق چی مترو آخر؟ کسخلی چیزی هستی؟ من عذاب وجدان دارم. یک عذاب وجدان ابدی. احساس میکنم هرچیزی که در اختیار من است، زیادی است. از سرم زیاد است. ارزان‌ترین لباسها را میخرم. ارزان‌ترین کفشها. ارزان‌ترین از همه چیز. ولی باز احساس میکنم من به اندازه این چیزها مفید نیستم. نبوده‌ام. 
میفتم روی دور وحشیانه کتاب خواندن. پشت هم فیلم دیدن. احساس میکنم اینطوری باید بهتر باشد. از کتابهای قبلا خریده شده شروع میکنم. هی میخوانم. هی میبینم. مینویسم. اما تمام نمیشود. احساسم همان است.
یکی لطفا بیاید این‌ها را از من بگیرد. این‌ها چی است که به من داده‌اید؟ به کی داده‌اید؟ حواستان هست؟ منم! 
سر صبح یکی را میبینم تو خیابان که کفش ندارد. یعنی دارد، کفشش پاره‌ است. کفش بچه‌اش کهنه است. من کفش‌ها را خیلی نگاه میکنم. به کفش حساسم. بغض میکنم. میخواهم سریع‌تر دور شوم. دور ازچه؟ کجا؟ چند قدم آن طرف‌تر یکی دیگر هست و کفش‌های من نو است. حیف. پابرهنه راحت ترم.
پدر مادرم را از همه حیف‌تر میبینم. هردفعه میبینمشان دوست دارم گریه کنم. با اینکه اهل تلفن حرف زدن نیستم، بعضی از روزها تلفن را برمیدارم بیخودى زنگ میزنم خانه. اگر مادرم بردارد، سراغ خواهرم را میگیرم. اگر خواهرم بردارد سراغ مادرم. اگر پدرم بردارد سراغ آن دو را. نمیدانم دنبال چه چیزی میگردم. آنها هم نمیفهمند. دوست دارم با گریه بگویم ببخشید. بعد آنها میگویند چه کار کرده‌ای؟ کاری نکرده‌ای که. همین. همین که هستم را. ببخشید. اما رویم نمیشود پشت تلفن بزنم زیر گریه. چون میدانم آنها حتما فکر میکنند این طرف اتفاقی افتاده. بعد سریع خودشان را میرسانند اینجا. بعد حیف‌تر میشوند. من بیچاره‌تر. چه حسی است آخر؟!
تیغی، تیری، تبری چیزی بدهید دستم، گوشم را ببرم. دستم را قطع کنم. چشمم را کور کنم، شاید آرام شدم.

فکر میکردم افسردگی مخصوص زنان طلاقه گرفته و شوهر مرده است. یا مثلا دختران زشت و کچل که توی خانه بابا مانده‌اند. یک تصویر کمرنگ و خیلی دور. کنجکاو هم نبودم که ته و تویش را دربیاورم. اصلا دلم هم نخواسته بود بدانم افسرده‌ها کی هستند. آن موقع فقط میدانستم میثم پسر عمه‌م افسردگی دارد. یعنی توی اتاق خودش می‌ماند و در را هم از پشت قفل می‌کند. افسردگی، به "تنهایی" معنا می‌شد. خوشبختانه در نزدیکی‌ام کسی افسرده نبود که از نزدیک ببینمش. فقط گاهی میدیدم زن علی وقتی همه در جمع میخندند، دارد زمین را نگاه می‌کند. به مادرم گفتم اکرم افسرده‌ست. گفت چرا گفتم چون وقتی همه قهقهه میزنند، اکرم خیلی آرام و با احتیاط میخندد و زمین را نگاه میکند. انگار که بخواهد چیزی توی چشمهایش پنهان کند. افسردگی را همیشه دور و دیر میدیدم. مخصوص یک سری آدم خاص که اتفاقاتی خاصی حتما باید توی زندگیشان میفتاد که افسرده میشدند. نمیدانستم گاهی نیفتادن اتفاق هم می‌توانست آدم‌ها را افسرده کند. فکر میکردم من با خنده‌های بلند و قهقهه‌هایی که میزنم محال ممکن است افسرده شوم. من چیزی ندارم که افسرده شوم. شوهر که ندارم طلاقم بدهد، منتظر خواستگار هم نیستم. پس افسردگی مال من نیست. افسردگی مال من نیست، مال من نیست آمدیم تا بیست و پنج-شش سالگی.آن موقع به مدد شبکه‌های اجتماعی بیشتر درباره افسردگی خواندم و آدمهای افسرده بیشتری دیدم. آدمهای افسرده پولدار. افسرده‌های مرد. افسرده‌های بلوند ترکه‌ایِ قد بلند و چشم رنگی. افسرده‌های مشهور و افسرده‌های دخترباز و پسرباز. که دیدنشان باعث شد انحصار افسردگی در ذهنم، از دست دختران و زنان مشکل‌دار بیرون بیاید. دقیق‌تر که شدم دیدم خیلی از آدمهایی که روزانه باهاشان مواجه میشوم دچار درصدی از افسردگی هستند. و بعد معلومم شد تنها، همین زندگی کردن در جغرافیایی که هرروز یک خبر هولناک به گوشت میرسد و چند سال یک بار دار و ندارت به واسطه کاهش ارزش پول ملی نصف میشود، کافیست تا افسرده بشوی. جایی که میبینی فقط همه چیز از دسترست خارج میشود و چیزی به دستاوردت اضافه نمیشود، افسرده‌ات میکند. به راههای خروج از این وضعیت که نشستم فکر کردم، خودم هم افسرده شدم. دیدم قدرت این را پیدا کرده‌ام مدتهای طولانی از خانه بیرون نروم، کسی را نبینم و حتی از رخت‌خوابم تکان نخورم و هیچ کاری هم نکنم. خوابم نامنظم و شلخته پلخته شد. و گفتم چه کاری است که بخواهم وضعیت را تغییر بدهم؟ میخوابم. پر میخوردم و پر میخوابیدم. پس وزن اضافه کردم. همه گفتند چاق شدی، گفتم به تخمم. گفتند لاغر شو. گفتم که چی؟ فردای کشور چه میشود؟ هیچ. فردای شهر چه میشود؟ معلوم نیست. فردای من چه میشود؟ باز هیچ. چه چیزی در کشور میتواند تغییر کند؟ هیچ. در جهان چه؟ هیچ. محیط زیست؟ آب؟ جنگ؟ فلسطین؟ خاورمیانه؟ آمریکا؟ بن بست در بن بست. اما باز نخواستم قبول کنم که افسرده شده‌ام. گاهی با خودم فکر میکردم که افسردگی گرفته‌ام، اما اگر کسی پیدا میشد و این را میگفت ناراحت میشدم. در عین حال همیشه دلم میخواست گریه کنم. البته بهانه‌ای برای گریه نداشتم و همینطوری هم نمیشد گریه کرد. نگهش می‌داشتم. و هی با خودم فکر میکردم که چی؟ زندگی که چی؟ کار کردی پول هم درآوردی، آخرش چه چیزی تغییر میکند؟ کتاب خواندی، کتاب هم نوشتی، کجا را میخواهی بگیری؟ بیرون هم که می‌آمدم سر و وضع مردم را نگاه میکردم، دلم میخواست گریه کنم. گریه هم داشت. یعنی بعضی چیزها را که میبینی اگر گریه‌ات نگیرد مشکل داری. آب که میخوردم عذاب وجدان میگرفتم. لباس که میخریدم عذاب وجدان داشتم. و ماشین را که سوار میشدم فکر میکردم دارم چیزی را تلف میکنم. احساسم به دنیا مثل یک شمع بود که داشت میسوخت و تمام میشد. یک جنگل پیر و بزرگ که داشت میسوخت و میدیدم که کاری از دستم برنمی‌آبد. تا رسیدم به اینجا. به اینجایی که تصمیم گرفتم قبول کنم افسرده‌ام و چیزی درباره‌اش بنویسم. ولی خب این را هم نوشتیم، آخرش که چی؟

درد این نیست که دیگر نمیبینی‌اش. درد این است که میبینی، اما آنطوری که باید ببینی نمیبینی. احساسات مثل سابق جریان ندارد. اگر میبینی، انگار که یک همکلاسی سابق را دیده‌ای. باید ازش سوالات کلی بپرسی " خب، چه کار میکنی؟ کجا کاری میکنی؟ دانشگاهت تمام شد؟ " و کجای این شبیه چیزی ست که آدم باید از یک عزیز بپرسد؟ این بیشتر شبیه مکالمه با همسایه سابق یا یک فامیل دور است. از عزیز جانت باید بتوانی بپرسی " امروز مصاحبه کاری چطور بود؟ امروز هم دیر رسیدی سرکار؟ باز یادت رفت ساعت یک شربت معده‌ات را بخوری؟ " میتوانی اینطوری بپرسی؟ میشود؟ نمیشود.
میبینی، اما چه دیدنی؟ وقتی برای زل زدن در چشمانش احساس میکنی که باید اجازه بگیری. وقتی دوست داری در آغوشش بگیری اما نمیتوانی، چه دیدنیست ؟ وقتی حتی می‌دانی که نباید دستانش را بگیری. وقتی حتی نمیتوانی موقع رانندگی برگردی با دست بزنی روی پایش. نمیتوانی بگویی "اوه چه لاک خوشرنگی"نمیتوانی بعد از گفتن این جمله دستش را بیاوری نزدیک صورتت و دستش را ببویی.
نمیتوانی. نمی‌شود. گل درشت است. مناسب نیست. می‌زند بیرون. اگر بگویی و همینطور در سکوت نگاهت کند چه؟ چه کار خواهی کرد؟ نمی‌شود. خراب میشود. خراب می‌شوی. پائین می‌روی. خوب نیست. خوب نیست در نگاهش پائین بروی. اگر میخواهی پائین بروی کاش موقعی باشد که بحر عمیق باشد. آن وقت پائین برو. غرق شو و بمیر.
میبینی آنلاین است؛ میبینی. اما میتوانی پیام بدهی و بگویی "چرا نخوابیدی؟" خب جوابش مشخص است. به تو ربطی ندارد. حتی اگر اینطوری جوابت را ندهد، باز می‌دانی که به تو ربطی ندارد. عکسش را میبینی، اما نمیتوانی بپرسی کجا بوده و با که بوده. تنها می‌توانی با نوک انگشت، عکسش - آنجا که جای گونه‌هایش است- را لمس کنی و با این کار یک قلب برایش بفرستی. که یعنی هنوز دارد برایت میتپد.
خب چه جورش است؟ چه دیدنی‌ست، چه جلوی چشم بودنی‌ست؟ بیفایده. مثل بو کردن گل مصنوعی. مثل بوسیدن از پشت شیشه.
درد است دیگر. این دیدن، درد است. از ندیدن بدتر است. کاش لااقل کور شوی مرد.